know the side effect of excess of iron: આયર્ન શરીર માટે ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ પોષક તત્વ છે. તેની ઉણપ શરીર માટે હાનિકારક છે. જોકે, શરીરમાં વધુ આયર્ન હોવું પણ જોખમી સાબિત થઈ શકે છે. તેથી, જો તમે એવા ખાદ્યપદાર્થો ખાઈ રહ્યા છો જેમાં આયર્નનું પ્રમાણ વધુ હોય, તો સાવચેત રહેજો કારણ કે વધુ આયર્ન ઘણા રોગોનું કારણ બની શકે છે. ચાલો જાણીએ કે શા માટે વધારે આયર્ન હાનિકારક છે અને તેનાથી કઈ બીમારીઓ થઈ શકે છે…
વધારાનું આયર્ન શરીરને કેવી રીતે અસર કરે છે?
વાસ્તવમાં, શરીરના તમામ અંગો યોગ્ય રીતે કામ કરે તે માટે આયર્ન જરૂરી છે, પરંતુ જ્યારે શરીરમાં આયર્નની માત્રા વધારે થઈ જાય છે ત્યારે તે ઝેરનું કારણ બની શકે છે. આપણાં શરીરમાં હેપ્સીડિન નામનું હોર્મોન હોય છે, જે આયર્નને નિયંત્રિત કરવાનું અને તેને જાળવી રાખવાનું કામ કરે છે. પરંતુ જ્યારે હેપ્સીડિનનું સ્તર વધે છે, ત્યારે વધુ આયર્નનો સંગ્રહ થવા લાગે છે. તેવી જ રીતે, જ્યારે હેપ્સીડિનનું સ્તર ઘટે છે, ત્યારે શરીરમાં આયર્નની ઉણપ થવા લાગે છે. પરંતુ કેટલીક એવી વિકૃતિઓ છે જેમાં હેપ્સીડિનનું ઉત્પાદન વધે છે અને શરીરમાં આયર્ન વધે છે. જેના કારણે સમસ્યાઓ વધવા લાગે છે.
શરીરમાં વધુ પડતા આયર્નને કારણે નુકસાન થાય છે
1. શરીરમાં આયર્નનું સ્તર અચાનક વધી જવાથી કોષોને નુકસાન થવા લાગે છે.
2. વધુ પડતા આયર્ન સપ્લિમેન્ટ્સનું સેવન કરવાથી પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ થાય છે. તે બાળકોને વધુ અસર કરે છે.
3. જો વધારે આયર્ન લાંબા સમય સુધી શરીરમાં પહોંચતું હોય તો તે લીવરને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
4. શરીરમાં વધુ પડતા આયર્નને કારણે મગજને પણ નુકસાન થઈ શકે છે.
5. આયર્નની વધુ માત્રાને હિમોક્રોમેટોસિસ કહેવાય છે. જેના કારણે શરીરના અંગો અને પેશીઓમાં આયર્ન બનવા લાગે છે.
6. શરીરમાં વધારાનું આયર્ન સંધિવા, કેન્સર, ડાયાબિટીસ, હાર્ટ ફેલ્યોર અને લીવરની સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
7. આયર્નનો ઉપયોગ રોગપ્રતિકારક તંત્ર દ્વારા હાનિકારક બેક્ટેરિયાને મારવા માટે થાય છે. જ્યારે શરીરમાં આયર્નની માત્રા વધી જાય છે, તો તેની વિપરીત અસર થવા લાગે છે અને ચેપ વધે છે.
વધારાનું આયર્ન દૂર કરવાની રીતો
જો શરીરમાં વધારે આયર્ન હોય તો તેને ઘટાડવાનો કોઈ ઉપાય નથી. શરીરમાંથી વધુ લોહી કાઢવાથી જ સમસ્યા ઓછી થાય છે. તેથી જ રક્તદાતાઓને હિમોક્રોમેટોસિસનું જોખમ ઓછું હોય છે.
